Δευτέρα 1 Οκτωβρίου 2012

σημειώσεις από Βερολίνο


Εδώ είναι τα μαθήματα φιλοσοφίας στο προπτυχιακό


και εδώ τα μαθήματα για το μεταπτυχιακό της φιλοσοφίας. Μάλιστα το μοναδικό μάθημα που ασχολείται με το μαρξισμό το κάνει ένας καθηγητής ο οποίος είναι γεννημένος το 1937.

Δηλαδή  στο προπτυχιακό και στο μεταπτυχιακό υπάρχει μόνο ένα μάθημα στο καθένα που να αναφέρεται στο μαρξισμό. Αυτό αν το επεκτείνει κανείς σημαίνει πως δεν υπάρχουν φοιτητές που από το πανεπιστήμιο θα πάρουν το ερέθισμα για να ασχοληθούν με το μαρξισμό και κυρίως ότι δεν υπάρχουν καθηγητές οι οποίοι να ενδιαφέρονται να πάρουν ως ειδίκευση το μαρξισμό. Έτσι σε ακαδημαϊκό επίπεδο η μαρξιστική θεωρία μπαίνει στο περιθώριο.

Στην Γερμανία μετά την πτώση της DDR υπήρξε πραγματική πολιτιστική αντεπανάσταση. Ο μαρξισμός όσο αυτό ήταν εφικτό εκδιώχθηκε από παντού. Αυτή τη στιγμή στο Βερολίνο δεν είμαι βέβαιος αν υπάρχουν καθηγητές στο πανεπιστήμιο οι οποίοι να είναι πιο αριστεροί από το Die Linke. Ο Andreas Arndt ο οποίος ασχολείται με Μαρξ-Χέγκελ στο Humbolt είναι γεννημένος το 1949. Δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή στο Βερολίνο νέα γενιά μαρξιστών ακαδημαϊκών που θα διαδεχθεί τους ήδη ελάχιστους που έχουν απομείνει. Αυτό ακριβώς το γεγονός με κάνει να αισθάνομαι υπερήφανος ,γιατί στην Ελλάδα υπάρχει αφενός σε ακαδημαϊκό επίπεδο αριστερή διανόηση και κάποιοιοι από αυτούς είναι μαρξιστές(στη θεωρία και πράξη) και όχι απλά scholars και αφετέρου στη νεολαία υπάρχει μαγιά για ενασχόληση με τη μαρξιστική θεωρία. Εδώ φαίνεται ο τεράστιος ρόλος που έχει διαδραματίσει ο συνδικαλισμός στα πανεπιστήμια και ιδίως η παρουσία των ΕΑΑΚ και της ΠΚΣ. Τα πανεπιστήμια στην Ελλάδα συνεχίζουν να είναι κοιτίδες μεταλαμπάδευσης της μαρξιστικής θεωρίας και αυτό μόνο αν πας στα αποστειρωμένα πανεπιστήμια του εξωτερικού το αντιλαμβάνεσαι. Αν συνδυάσει κιόλας κανείς το γεγονός ότι στην Ελλάδα η κρίση είναι πιο βαθιά από κάθε άλλη χώρα, νομίζω ότι το κέντρο της ανάπτυξης της επαναστατικής θεωρίας είναι πολύ πιθανό για πρώτη φορά να μεταφερθεί σε χώρες του νότου προεξαρχούσης της Ελλάδας.


το παραπάνω λινκ αφορά ένα σεμινάριο που γίνεται υπό την αιγίδα του Υπ. για την Οικογένεια,την Νεολαία κτλ. με τίτλο " Πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της δημοκρατίας" . Εκεί υπάρχει ένα σεμινάριο που λέγεται "Ο αριστερός εξτρεμισμός σήμερα στην Γερμανία" . Διάβασα λοιπόν ένα εμετικό φυλλάδιο που περιγράφει το περιεχόμενο του σεμιναρίου. Ίσως το σκανάρω και το ανεβάσω αλλά προς το παρόν μεταφράζω μόνο ένα κομμάτι με τίτλο: " "Επαναστατική βία" ένα τρόπος για μία καλύτερη κοινωνίας;" " Από την εποχή του Κ. Μαρξ οι ακροαριστεροί θεωρούν την βία ως ένα ουσιώδες μέσο της πολιτικής. Οι συμμετέχοντες(ενν. στο σεμινάριο) θα ασχοληθούν με μορφές πολιτικής εγκληματικότητας και με την ιδεολογική τους δικαιολόγηση -από την τρομοκρατία της RAF   μέχρι την βία militanter Autonomen(δεν ξέρω ποιούς εννοεί γι' αυτό το αφήνω στα γερμανικά). Πρέπει να απαντήσουν στην ερώτηση, αν η βία πράγματι μπορεί να οδηγήσει σε μία καλύτερη κοινωνία".

Δηλαδή τσουβαλιάζει την βία του κινήματος, την επαναστατική βία με την βία μικρών ομάδων που καμία σχέση δεν έχουν με το κίνημα. Το να ανταπαντήσεις σε αυτές τις παπαριές είναι πανεύκολο και αυτό ακριβώς είναι που δείχνει πόσο ξεδιάντροπα προπαγανδίζουν τον αντικομμουνισμό. Και σε μία χώρα που είναι αξιοθέατο οι φυλακές της στάζι ,το τείχος και η ddr παρουσιάζεται σαν κάτι γραφικό(μάλιστα στην πύλη του Βραδεμβούργου υπάρχουν κακομοίρηδες που είναι ντυμένοι αξιωματικοί της ddr και φωτογραφίζονται με τους τουρίστες) και απευκταίο, υπάρχει ήδη έτοιμος ο σπόρος του αντικομμουνισμού και χρειάζεται λίγο νεράκι και το κατάλληλο λίπασμα(σκατά δηλαδή) για να μεγαλώσει. Στην Ελλάδα δεν υπήρχε ποτέ περίπτωση να αφήναμε να γίνει αυτό το σεμινάριο...


4 σχόλια:

  1. Πολύ ενδιάφερουσα η ανταπόκρισή σου...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Πώς να αναπτυχθεί ο μαρξισμός όταν δεν υπάρχει εργατικό ή φοιτητικό κίνημα;; Είτε από τη μία θα υπάρχουν αριστεριστές(δογματικοί) που δεν μπορούν παρά να αναπαράγουν σαν φάρσα τον μαρξισμό ,είτε από την άλλη θα υπάρχουν οπορτουνιστές(αναθεωρητές) που θα αντιμετωπίζουν τον μαρξισμό ως μία από τις πολλές θεωρίες και θα παίρνουν ψηφίδες αυτής για να φτιάξουν ένα πάζλ από ό,τι είναι της μόδας(όπως κάναν οι γάλλοι "μαρξιστές" με το δομισμό, τον σπινόζα, τον φρουντ, τον λακάν,τον μπασελάρ). Διάβασα τον "δυτικό μαρξισμό" του αντερσον από το λινκ που έδωσες και νομίζω ότι ως ιστορικός της σκέψης κάποια εγγενή προβλήματα του δ.μ. τα αντιλαμβάνεται με μεγάλη καθαρότητα. Σκέπτομαι να γράψω κάτι σύντομο ,πάνω στο θέμα αυτό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. @Θάνος Λιάπας

    Γενικά θεωρώ πως το βιβλίο του Άντερσον, παρά κάποιες επιμέρους διαφωνίες μου, που είναι λίγες, είναι καθαρότατο ηθικοπολιτικά και κρυστάλλινο, με συμπυκνωμένο και το ιστορικό πλαίσιο.
    Το πρόβλημά μου με συνδυασμούς όπως αυτούς που αναφέρεις είναι όταν αυτοί δεν είναι κρυστάλλινοι (όπως το βιβλίο του Άντερσον), ώστε να μπορείς να τους ασπαστείς ή να τους υπερβείς κριτικά. Το πρόβλημα με έναν ερευνητή-θεωρητικό είναι όταν κρύβει τις λανθάνουσες προϋποθέσεις και τα αξιώματά του. Αυτό το επέτρεψε ο τρόπος γραφής και θεωρητικής συγκόλλησης ακριβώς εν είδει κολάζ ή πάζλ που λες και εσύ. Η διάρθρωση που της έκθεσης που καθιστά σαφή και τα αξιώματα είναι πολύ σημαντικό πράγμα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. @Θάνος Λιάπας

      Υπό αυτή την έννοια, το παράπονό-κριτική μου προς τον Βαζιούλιν και τη ''Λογική της Ιστορίας'' συνολικά, είναι πως, παρά την ερευνητική δουλειά των μελών σε επιμέρους πεδία, ποτέ δεν έγιναν τα αξιώματα και τα προβλήματα της θεωρίας διάφανα και ανοιχτά προς τη κριτική. Αυτό συμβαίνει με νομοτελή τρόπο μέσα στη διαπάλη, ρητή ή άρρητη, σχολών, και δη μαρξιστικών.
      Για να το πω πιο απλά, η επιστήμη κάνει και κάποιες υποθέσεις. Αυτές οι υποθέσεις, προϋποθέσεις-αξιώματα, πρέπει να είναι ξεκάθαρα. Και πρέπει να είναι σαφές πως μια υλιστική θεώρηση σημαίνει πως η θεωρία δεν αυτοεπιβεβαιώνει τον εαυτό της, αλλά συναρτάται με τη πρακτική. Η θεωρία επίσης οφείλει να προτείνει τρόπους για το πώς αποτιμώνται τα πρακτικά αποτελέσματα, τα οποία μπορεί να συνάδουν ή όχι με αυτήν.
      Στον Χέγκελ πχ, ένα αξίωμα είναι η ''καθαρή άρνηση''. Στον Μάρξ είναι πχ η αξία χρήσης, και αυτό συνεπάγεται και την οικονομία ως ''βάση'' ή ''ουσία''. Στον Βαζιούλιν είναι ο άνθρωπος ως έμβιο ον πριν την κοινωνική διαμεσολάβησή του, και τα αξιώματα του Μάρξ που ο Βαζ κρατά, προς τιμήν του, γιατί πράγματι, πιστεύω φτάνει τον ΚΛΑΣΙΚΟ (το τονίζω αυτό) Μαρξισμό στο τέρμα του, ακολουθώντας τις κύριες (και όχι τις δευτερεύουσες, όπως άλλοι ''μαρξισμοί'') τάσεις που βρίσκονταν εξ αρχής μέσα στο μαρξιστικό σώμα ιδεών. Κάνει τον μαρξισμό και ειδικά τον ιστορικό υλισμό ένα σύστημα, πράγμα που σημαίνει την αναίρεση του ιστορικού υλισμού. Πιστεύω όμως πως ο Βαζιούλιν, όπως και η ΕΣΣΔ, αποτελούν κορύφωση του κλασικού μαρξισμού (σαν προέκταση, όπως είπα, των κύριων ενδογενών τάσεών του), και αυτό σημαίνει την ανάγκη ταυτόχρονης υπέρβασης ΕΣΣΔ, Λογικής της Ιστορίας και κλασικού μαρξισμού μαζί. Αυτή η ιστορία όμως είναι μια ''μερική ιστορία'', γιατί υπήρχαν και άλλες τάσεις στον μαρξισμό, μια παρα-ιστορία, και την προέκταση των άλλων τάσεων βλέπουμε στον δυτικό μαρξισμό. Ο ''δυτικός'' (πάντα σχηματικός ο χαρακτηρισμός), έχει πλεονεκτήματα που δεν έχει ο Βαζιούλιν και ο Ιλιένκοφ, και επίσης έχει ολοκάθαρα πολύ πιο ενεργητική σχέση με τις σύγχρονες επιστημονικές εξελίξεις (πράγμα ΚΑΙ καλό ΚΑΙ κακό). Η σχέση αυτή μεταξύ των δύο γεωγραφικά-γεωπολιτικά εντοπισμένων μαρξισμών είναι ΚΟΣΜΟΙΣΤΟΡΙΚΗΣ σημασίας.



      Διαγραφή